ویژگی های کودکان درونگرا

مهناز دریایی – هر کودکی دارای ویژگی‌های ذهنی و رفتاری خاص خود است. هیچ دو کودکی را در دنیا نمی‌توان یافت از نظر نوع تصمیم‌گیری و تحلیل ذهنی و البته رفتار و عملکرد با هم یکسان و مشابه باشند. از این رو یکی از وظایف و مسئولیت‌های سنگین والدین و مربیان آن است که این تمایزات و تفاوت‌ها را درک کرده و به رسمیت بشناسند و با ارزشگذاری‌های غلط و ناشایست باعث سرخوردگی و آسیب کودکان نشوند.
اینکه مثلاً فرزند خواهر یا برادر دارای ویژگی‌هایی است که ما دوست داریم اما آنها را در فرزندمان نمی بینیم، دلیلی بر این نیست که فرزند ما دچار مشکلات رفتاری است یا عیب و ایرادی در شخصیت او و تربیت ما وجود دارد.
اما متاسفانه بر خلاف نکته مهم فوق والدین معمولاً مکانیزم‌های ارزشگذاری غلطی دارند و برخی ویژگی‌های رفتاری را به شدت مثبت و مطلوب می‌پندارند و کودکان خود را با جدیت تشویق و حتی گاهی اجبار می‌کنند تا آن ویژگی‌ها را درونی کنند.
در این میان عمدتاً ویژگی‌هایی که تحت عنوان برونگرایی شناخته می‌شود، معمولاً از سوی اغلب والدین خوب، شایسته و حتی صحیح قلمداد می‌شود. بدین شکل اگر کودک‌شان، فردی درونگرا باشد و کمتر از خود ویژگی‌های برونگرایی را نشان دهد، دچار حس خطر و نگرانی شدید می‌شوند و تلاش می‌کنند با رفتارهای زشت و نادرست، فرزند خود را مجبور به تغییر ویژگی‌های شخصیتی خود کنند که ماحصلی جز آسیب رساندن به کودک، ایجاد هراس‌ها و اضطراب‌های شدید در او و حس سرخوردگی در وی، ندارد.
بنابراین اگر می‌خواهیم فرزندمان‌ مخصوصاً فرزند درونگرای‌مان به خوبی بتواند در مسیر رشد و موفقیت گام بردارد و از نظر ارتباطی و جامعه‌پذیری شرایط مطلوبی برای خود ایجاد کند، ابتدا باید ویژگی‌های کودکان درونگرا را بشناسیم و بین این ویژگی‌ها با مشکلات رفتاری کودکان تمایز قائل شویم. در ادامه باید درک کنیم که رفتار صحیح با کودکان درونگرا به چه شکل است.
ویژگی‌های کودکان درونگرا را بیشتر بشناسیم
کودکان درونگرا بر خلاف کودکان برونگرا، کمتر صحبت می‌کنند و اصولاً بروز ذهنیت‌ها و داشته‌های ذهنی خود را خیلی جذاب و مهم تلقی نمی‌نمایند. بدین ترتیب باید بدانیم که اینگونه کودکان تا وقتی انگیزه و اشتیاق لازم را پیدا نکنند، خیلی علاقه‌ای به این که سر صحبت را با افراد مختلف باز کنند و آغازگر یک بحث یا گفتگو باشند ندارند.
کودکان درون‌گرا برای تجدید قوای درونی خود نیاز به تنهایی دارند و از اینکه زمان‌هایی از روز را در اتاق خود یا خلوت خود باشند و با خودشان وقت بگذرانند لذت می‌برند. از این رو این گوشه گیری را نباید به شکل یک بیماری یا معضل نگاه کرد. باید بدانیم که کودکان درونگرا پس از تجدید قوا به شکل صحیح (که معمولاً با سرزنش والدین نیز همراه نمی‌شود)، می‌توانند انگیزه و انرژی لازم برای حضور در جمع را پیدا کنند.
از سو ی دیگر باید بدانیم که کودکان درونگرا ترجیح می‌دهند دایره دوستان کمتر اما صمیمی‌تری داشته باشند. بر خلاف کودکان برونگرا که تقریباً با همه همکلاسی‌هایشان یا بچه‌های اقوام دوست هستند و با هر کسی به راحتی ارتباط می گیرند. نکته مهم بعدی نیز این است که کودکان درونگرا از طریق خواندن و گوش دادن بهتر یاد می‌گیرند تا حضور در مشارکت‌های اجتماعی و گروهی. بنابراین اگر کودک‌تان درونگراست بهتر است به جای اینکه او را مجبور به رفتن به کلاس‌های آموزشی گروهی (مثل کلاس‌های زبان) بکنید، برای آنها کتاب‌ها و فیلم‌های مورد نیاز را تهیه کنید تا در خلوت خود یادگیری را به شکل بهتری پیش ببرند.
کودکان درونگرا خیلی علاقه‌ای به بروز احساسات خود ندارند. از این رو اگر احساس می‌کنید که فرزند درونگرای‌تان غمگین یا ناراحت است، باید راهی منطقی، عاری از خشونت و سرزنش و اطمینان بخش پیدا کنید تا بتوانید به او نزدیک شوید تا وی بتواند احساسات و ذهنیت‌های خود را صادقانه و بدون ترس ابراز کند.
بسیاری از والدین و خانواده ها در دوره ها و کارگاه ها های مختلف از من مرتب این سوال را می پرسند که آیا درونگرایی کودک‌ یک معضل یا عیب است؟ و همیشه پاسخ بنده یک عبارت است. به هیچ وجه! یادتان باشد که افراد درونگرا و برونگرا هر یک ویژگی‌ها و امتیازات خاص خود و در عین حال مشکلات خاص خود را دارند. افراد درونگرا اگرچه در بعد روابط اجتماعی کمی ضعیف‌تر هستند اما از تفکر عمیق‌تر، تفکر نقاد، خلاقیت و هنرمندی بیشتری برخوردارند و می‌توانند به واسطه تحلیل و تصمیم‌گیری عمیق‌تر و غیر عجولانه‌تر به دستاوردهای خوبی نیز دست یابند. پس بهتر است به جای سرزنش، ویژگی فرزندتان را به رسمیت بشناسید و به او در شناخت بیشتر خود و ارتباط گرفتن صحیح با جامعه کمک کنید.
(اگر فرزند شما جزو کودکان درونگرا است و مایلید شیوه های صحیح رفتار با بچه های درونگرا را آموزش ببینید پیشنهاد می کنیم سایر مقالات مرتبط را مطالعه کنید.

ضمن اینکه (ما در کلینیک سخنرانی زیر نظر استاد مهناز دریایی با برگزاری کارگاه ها و دوره های مختلف به شکل ویژه و با استفاده از تکنیک ها و بازی های مختلف به اصلاح این رفتار بچه ها می پردازیم.)